DE KOORTSTHERMOMETER VAN DEN HAAG

De trending topics op Twitter vertellen wat er belangrijk is: what is hot en what is cool. Politiek Den Haag heeft ook Twitter ontdekt; politici en journalisten Twitteren erop los. De topics laten zien waar het in Den Haag omgaat. Tweets zijn vaak niet meer dan snelle losse berichtjes en de inhoud valt vaak tegen. Echter, het netwerk van Twitter contacten zou iets kunnen zeggen over 'wie er toe doet'.

Sociale netwerk analyse is een manier om belangrijke structurele posities in een netwerk te achterhalen. Bijvoorbeeld: wie zijn bijvoorbeeld belangrijke bronnen, wie zijn verbindende schakels in het netwerk. De techniek helpt daarbij. Met NodeXL, een template voor Excel, is het mogelijk de data van het Twitternetwerk te halen en te analyseren.

Illustration 1: Gedeelte van het ego-netwerk van Kustaw Bessems van de Pers. Hij is een van de meest actieve schrijvende journalisten op dit Twitter netwerk. Uit de illustratie blijkt dat hij nauwe banden onderhoudt met belangrijke bronnen(Wester), nieuwszoekers(Fresen) en netwerkers(Samsom). Deze contacten geven hem een strategische journalistieke positie in het het Twitter netwerk.

Early Adopters 

Om het eens uit te proberen - een pilot- selecteerde ik in oktober 2010, 150 politici(100) en journalisten(50) die volgens verschillende lijsten het meest actief zijn op Twitter. Interessant is vooral of ze elkaar volgen op Twitter. Dat blijkt mee te vallen. Deze 150 personen hebben onderling zo'n 5000 relaties, dat is 22% van alle mogelijke relaties. Een heel hecht netwerk is het dus niet, maar de onderlinge afstanden zijn kort. Gemiddeld kan je iedereen bereiken via één tussenpersoon.

Als we de gemiddelde aantallen Tweets nemen als indicatie voor de belangstelling voor Twitter, dan blijkt dat de 'post moderne' politieke partijen als GroenLinks en D'66 tot de 'early adopters' behoren. De PvdA en de SP behoren daar zeker niet bij. Gemiddeld versturen ze veel minder Tweets. Een zelfde soort verschil zie je tussen de kranten en audio visuele media. Radio en TV hebben meer op met Twitter. Opmerkelijk is dat de grootste krant van Nederland, De Telegraaf, maar ook een belangrijke politieke krant als de NRC, op Twitter nauwelijks een rol spelen.

Bronnen

In dit netwerk van de 150, zijn contacten op te splitsen in twee groepen. Inkomende contacten (In-Degree), dat zijn de 'followers' van een bepaalde persoon. En de uitgaande contacten (Out-Degree), dat zijn de 'followees', de personen die gevolgd worden. De inkomende contacten zou je kunnen interpreteren als populariteit en daar mee een indicatie voor het belang als bron van nieuws. Out-Degree daarentegen is een maat voor het zoeken naar nieuws. Je zou verwachten dat politici vooral hoog scoren als bron en journalisten vooral op het zoeken naar nieuws. Dat klopt gedeeltelijk. Halsema, Verhagen en Pechtold scoren hoog op In-Degree, maar de aanvoerder is Frits Wester. Andere journalisten spelen in de top tien score nauwelijks een rol. Out-Degree levert een nieuw beeld op; het gaat om andere personen. Bovenaan staan journalisten: Vincent Rietbergen, gevolgd door bijvoorbeeld Ron Fresen. Politici, als Jaap Jansen(CDA) en Han ten Broeke(VVD) zijn ook belangrijke verzamelaars van nieuws.

Wilders

De positie van Geert Wilders(PVV) is bijzonder. Hij heeft veel volgers, maar hij volgt zelf niemand. Dit betekent dat Twitter voor hem het medium is om direct zijn politieke opvattingen te verspreiden.

Het algoritme van Google is eigenlijk ook een maat uit de netwerk analyse. Een Google search is een antwoord op de vraag: Welke website of pagina heeft de meeste autoriteit en staat dus het meest centraal in het netwerk? Toepassing van Google ranking op het netwerk van de 150 laat zien dat Diederik Samsom(PvdA) een belangrijke rol speelt als netwerker en verbindende schakel.

Elite

Eigenlijk vind ik de vraag of er zoiets bestaat als een 'elite', een soort politiek publicitair complex van politici en journalisten, het meest interessant. Volgens de theorie is een elite een groep waar alle mogelijke relaties zijn gerealiseerd. Gelet op de lage dichtheid(22%) is het bestaan van zo'n elite dus niet waarschijnlijk. Echter we kunnen wel verschillende groepen onderscheiden in het netwerk. De dichtheid stijgt in deze groepen tot boven de 30%.

De grootste groep van 51 personen, bestaat uit politici van de PvdA en GroenLinks, en uit journalisten van de NOS. Je zou bijna denken dat de publieke omroep toch wat links georiënteerd is. Wester is lid van een bijzonder groep van 18 personen, die bestaat uit politici van de SP en PVV.

De verzuiling is wel ten einde, maar het is opmerkelijk dat de relaties tussen EO( Knevel en Van den Brink) en politici van de CU(Rouvoet) wel heel nauw zijn.

Is deze uitkomst verrassend? Eigenlijk vind ik van niet. De Twitter relaties vormen een afspiegeling van de politieke verhoudingen in Den Haag (de coalitie) en de aandacht die de media geven aan de politici. Kortom: Twitter is de koortsthermometer van Den Haag. Het is ook een momentopname. Het twitteren gaat immers gewoon door, soms verdwijnen politici (Halsema, Rouvoet) van het toneel. Aardig is dat de analyse laat zien wie je als bron moet volgen, of wie je een tweet moet sturen om een zo groot mogelijk bereik te krijgen.

Tenslotte blijkt dat een netwerkanalyse van sociale media niet alleen is voor behouden aan de wetenschap. Ook op redacties zou het gebruik van NodeXL tot nieuws kunnen opleveren.

Op het VVOJ congres van 18-19 november te Eindhoven verzorgt Peter Verweij een korte hands-on training met NodeXL.

peter@d3-media.nl