Twitter als koortsthermometer van politiek Den Haag

De trending topics op Twitter vertellen wat er belangrijk is: what is hot en what is cool. Ook politiek Den Haag heeft Twitter ontdekt; politici en journalisten Twitteren er lustig op los. De topics laten zien waar het in Den Haag omgaat. Tweets zijn vaak  niet meer dan snelle losse berichtjes en de inhoud valt vaak tegen. Echter, het netwerk van Twitter-contacten zou iets kunnen zeggen over ‘wie er toe doet’. Sociale netwerk analyse is een manier om belangrijke structuren in een netwerk te achterhalen. Bijvoorbeeld: wie zijn belangrijke bronnen en wie zijn verbindende schakels in het netwerk? De techniek helpt daarbij. Met NodeXL, een template voor Excel, is het mogelijk de data van het Twitternetwerk te halen en te analyseren.
Gepubliceerd op de Nieuwe Reporter: http://www.denieuwereporter.nl/2011/10/twitter-als-koortsthermometer-van-politiek-den-haag/

Om het eens uit te proberen selecteerde ik in oktober 2010, 150 personen, i.c. politici (100) en journalisten (50) die volgens de Twittergids het actiefst zijn op Twitter. Interessant is vooral of ze elkaar volgen op Twitter. Dat blijkt mee te vallen. Deze 150 personen hebben onderling zo’n 5000 relaties, dat is 22% van alle mogelijke relaties. Een heel hecht netwerk is het dus niet, maar de onderlinge afstanden zijn kort. Gemiddeld kan je iedereen bereiken via één tussenpersoon.

Gedeelte van het Twitter-netwerk van Kustaw Bessems van De Pers. Uit de illustratie blijkt dat hij nauwe banden onderhoudt met belangrijke bronnen (Wester), nieuwszoekers (Fresen) en netwerkers (Samsom). Deze contacten geven hem een strategische journalistieke positie in het het Twitter netwerk.

Followers en followees
In dit netwerk van 150, zijn contacten op te splitsen in twee groepen. Inkomende contacten (In-Degree), dat zijn de ‘followers’ van een bepaalde persoon. En de uitgaande contacten (Out-Degree), dat zijn de ‘followees’, de personen die gevolgd worden.  De inkomende contacten zou je kunnen interpreteren als populariteit en daarmee een indicatie voor het belang als bron van nieuws. Out-Degree daarentegen is een maat voor het zoeken naar nieuws.
Je zou verwachten dat politici vooral hoog scoren als bron en journalisten vooral op het zoeken naar nieuws. Dat klopt gedeeltelijk. Halsema, Verhagen en Pechtold scoren hoog op In-Degree, maar de aanvoerder is Frits Wester. Andere journalisten spelen in de top tien score  nauwelijks een rol. Out-Degree levert een nieuw beeld op; het gaat om andere personen. Bovenaan staan  journalisten: Vincent Rietbergen, gevolgd door Ron Fresen en Jaap Jansen. De politicus Han ten Broeke (VVD) is ook belangrijke verzamelaar van nieuws.
Wilders
De positie van Geert Wilders (PVV) is bijzonder. Hij heeft veel volgers, maar hij volgt zelf niemand. Dit betekent dat Twitter voor hem het medium is om louter zijn politieke opvattingen te verspreiden.
Het algoritme van Google is ook een maat uit de netwerkanalyse. Een Google search is een antwoord op de vraag: Welke website heeft de meeste autoriteit en staat dus centraal in het netwerk? Toepassing van Google ranking op het netwerk van de 150 laat zien dat Diederik Samsom (PvdA) een belangrijke rol speelt als netwerker en verbindende schakel.
Elite
Eigenlijk vind ik de vraag of er zoiets bestaat als een ‘elite’, een soort politiek publicitair complex van politici en journalisten, het interessantst. Volgens de theorie is een elite een groep waar alle mogelijke relaties zijn gerealiseerd. Gelet op de lage dichtheid(22%) is het bestaan van zo’n elite dus niet waarschijnlijk. Echter we kunnen wel verschillende groepen onderscheiden in het netwerk. De dichtheid stijgt in deze groepen tot boven de 30%.
De grootste groep van 51 personen, bestaat uit politici van de PvdA en GroenLinks, en uit journalisten van de NOS. Je zou bijna denken dat de publieke omroep toch wat links georiënteerd is. Wester is lid van een bijzonder groep van 18 personen, die bestaat uit politici van de SP en PVV. Ook de relaties tussen EO ( Knevel en Van den Brink) en politici van de CU (Rouvoet) wel heel nauw zijn.
Is deze uitkomst verrassend? Ik vind van niet. De Twitterrelaties vormen een afspiegeling van de politieke verhoudingen in Den Haag (de coalitie) en de aandacht die de media geven aan de politici.  Kortom: Twitter is de koortsthermometer van Den Haag. Het is ook een momentopname. Het twitteren gaat immers gewoon door, soms verdwijnen politici (Halsema, Rouvoet) van het toneel. Aardig is dat de analyse laat zien wie je als bron moet volgen, of wie je een tweet moet sturen om een zo groot mogelijk bereik te krijgen.
Tenslotte blijkt dat een netwerkanalyse van sociale media niet alleen is voor behouden aan de wetenschap. Ook op redacties zou het gebruik van NodeXL nieuws kunnen opleveren.
Op het VVOJ-congres van 18-19 november te Eindhoven verzorgt Peter Verweij een korte training met NodeXL.
Op 10 november wordt ter gelegenheid van het afscheid van Peter Verweij als docent van de Hogeschool Utrecht een debat georganiseerd over de rol van Twitter in de politiek en de verslaggeving daarover.