Twitter heeft de politieke communicatie veranderd. Ten eerste creëert Twitter een gelijk speelveld. Iedereen kan twitteren. Er is in principe geen onderscheid tussen de participanten, of het nu politici, journalisten of burgers zijn. Een tweede belangrijk effect van Twitter is dat het directe communicatie mogelijk maakt tussen politieke leiders en hun aanhang. De journalistiek als filter en spreekbuis wordt gepasseerd.
De Amerikaanse president Trump heeft het regeren middels Twitter tot een kunst verheven. Ook Nederlandse politici laten zich niet onbetuigd en gebruiken Twitter om direct met hun aanhang te communiceren. Het doel is om een bepaald item op de politieke agenda te zetten of om druk op de besluitvorming uit te oefenen. Twitterpopulisme zou omschreven kunnen worden als een vorm van politieke legitimatie via Twitter en de druk van de Twitter aanhang. In het onderstaande wordt dit populisme in het twittergedrag van een aantal politici nader onderzocht.
Aanhang
Politici die veel gebruik maken van Twitter en bovendien een flinke aanhang hebben, zijn voor een Twitter-analyse van belang. Een top-tien van het aantal volgers voor leden van de Tweede Kamer levert het volgende beeld:
| name | followers |
| geertwilderspvv | 816355 |
| LodewijkA | 321544 |
| jesseklaver | 255333 |
| thierrybaudet | 211758 |
| keesvdstaaij | 81209 |
| dijkhoff | 72587 |
| PieterOmtzigt | 70082 |
| THiddema | 53055 |
| FleurAgemaPVV | 51067 |
Kijken we naar het aantal volgers per partij (som volgers van Tweede Kamer leden per partij) dan zien we dat de partijen van de bovenste vier politici ook bovenaan staan.
Om de inhoud van de tweets van de vier politici te kunnen analyseren downloaden we hun tweets:
twitternaam datum aantal
thierrybaudet 17/3/2020 - 3/7/2019 3180
lodewijka 16/3/2020 – 19/9/2017 3200
jesseklaver 16/3/2020 – 24/11/2008 2490
geertwilderspvv 17/3/2020 – 23/11/2018 3094
Word cloud van tweets
De vier tekstbestanden met tweets vormen de basis van de analyse.
1. Lodewijk Asscher
Zijn tweets bestaan uit een corpus with 54,864 total words and 11,077 unique word forms.
Frequentieverdeling top-5 woorden in zijn tweets:
kinderen 90
onderwijs 86
lerarentekort 80
dividendbelasting 76
leraren 80
Als voorbeeld een tweetal tweets:
1.Nee ik sprak je aan op het verspreiden van extreemrechtse omvolkingstheorie in de plenaire zaal van de Tweede Kamer
Volgens Baudet is de EU ‘na Napoleon en Hitler’ bezig de inwoners van
Europa te onderwerpen.
‘Baudet wast in deze zaal een extreem-rechtse complottheorie over de EU wit’, zegt
@LodewijkA ‘Wie zitten er achter dat complot?’ Baudet: ‘Alle voorstanders van de EU.’
2. Dit is de Green Deal van @timmermansEU. 🌿
2 miljard bomen planten
5 miljoen huizen per jaar isoleren
1 miljoen elektrische laadpalen plaatsen
Europa eerste klimaatneutrale continent
Lees alle plannen
De frequentieverdeling wordt gevisualiseerd in de volgende word cloud:
2. Jesse Klaver
Zijn tweets bestaan uit een corpus with 46,315 total words and 8,017unique word forms.
De top-5 heeft de volgende frequentieverdeling:
Jongeren 78
onderwijs 74
werk 56
dividendbelasting 43
klimaatakkoord 24
Een tweetal tweets als voorbeeld:
1. Links sterker moet worden in Europa.
Shell betaalt geen winstbelasting. 0!
Maar na donderdag gaan wij de macht van multinationals te breken.
2. Een alliantie van pro-Europese veranderingsbewegingen met een verhaal voor een nieuw
Europa. Een unie die burgers beschermt tegen globalisering en laat meeprofiteren van
de welvaartsgroei.
GroenLinks wil iets met met Europa. Absoluut.
De word cloud visualiseert de frequentieverdeling van de top-5:
3. Geert Wilders
Zijn tweets bestaan uit een corpus has with 71,889 total words and 10,629 unique word forms.
De frequentie van de top-5:
Nederland 403
islam 301
telegraaf 163
stop islam 158
eigen 132
Enkele tweets:(selectie van tweets met als trefwoord eu/europa)
1.En wie mag dat betalen?
100 mrd voor Oost-Europa en 1000 mrd voor klimaatwaanzin.
Géén extra geld voor onze zorg of pensioenen of meer agenten of extra koopkracht,
maar voor klimaatgekkigheid.
Stop die waanzin, maak de #PVV heel groot!
2.Meer dan de helft - 52% - van alle jonge Arabieren wil emigreren.
Vele miljoenen daarvan zullen naar Europa komen. En Europa wordt Eurabië als we niet
heel snel onze nationale grenzen sluiten en de islam met kracht weren!
En de word cloud:
4. Thiery Baudet
Zijn tweets bestaan uit een corpus has with 101,748 total words and 16,369 unique word forms.
De frequentieverdeling voor de top-5 woorden:
Nederland 305
eu 235
boeren 176
immigratie 154
stikstof 90
Enkele tweets:
1.Duizenden miljarden euro's voor klimaatbeleid. Dat is de ambitie van de nieuwe EU-Klimaatcommissaris
Frans Timmermans. De rekening is voor u en de rest van Noord-Europa. Intussen wordt
de Nederlandse soevereiniteit ontmanteld. Dit moeten we tegenhouden!
2.Bij #WNLopZondag doet men alsof negatieve rente uit de lucht komt vallen. Alleen @thierrybaudet
legt de vinger op de zere plek:
"Waarom zijn de rentes zo laag? Dat komt omdat Zuid Europa technisch failliet is,
en dat moet worden gecompenseerd met gratis geld."
Dimensies
Opmerkelijk is dat de tweets van elk van de vier politici verschillend zijn in toon en in inhoud. Asscher en Klaver hanteren een gematigde toon, terwijl Baudet en Wilders meer provocerend tweeten. Ook de inhoud verschilt.
Asscher keert zich eerder tegen het het sociale beleid van het kabinet en de financiele gevolgen daarvan, Klaver komt duidelijk op voor het milieu en het richt zich op het energiebeleid. Anti Islam en xenofoop staan centraal in het beeld dat uit de tweets van Wilders oprijst. Baudet kiest meer de EU als spil van zijn kritiek op immigratie en milieu.
De verschillen maar ook de overeenkomsten tusen de tweets van de vier politici komen nog duidelijker naar voren in een correspondentie analyse.(een soort principale componenten analyse uit de faktoranalyse, maar nu voor nominale variabelen gebasseerd op chi-kwardraat)(zie bijvoorbeeld: https://nl.wikipedia.org/wiki/Correspondentieanalyse) Het resultaat is dat de woorden uit de tweets op een tweetal dimensies worden geplaatst.
Toelichting: De positie van de vier documenten met tweets is rood omcirkelt. De eindpunten van de dimensies zijn de rode vierkanten. De x as heb ik geinterpreteerd als: van vreemdelingenhaat naar identiteit; deze as verklaart 49% van de variantie. Y as heb ik opgevat als: van samenwerking naar souvereiniteit; verklaart 37% van de variantie.
We zien dit scatterdiagram 3 groepen: paars=Wilders, groen=Baudet, en blauw=Asscher en Klaver. Op de horizontale as: Asscher en Klaver liggen inhoudelijk dicht bij elkaar met hun nadruk op onderwijs en milieu. Wilders eindigt geheel links met een vorm van vreemdelingen haat, terwijl Baudet rechtsboven terecht komt met een Europees verpakte vorm van xenofobie, gebaseerd op de idee souvereiniteit.
Op de verticale as zou je aandacht voor inhoudelijk beleid(onderwijs, milieu, belasting) kunnen beschouwen, waarin Asscher en Klaver een vooraanstaande plaats innemen. Dit beleid kan via (EU) samenwerking tot standkomen of souverein.
Populisme met twee gezichten
Zowel Wilders als Baudet kunnen geplaatst worden onder het kopje 'rechts', met dit verschil dat Wilders een nationalistisch perspectief biedt vanuit zijn anti-Islam opvatting, terwijl Baudet meer anti EU en EU beleid ( immigratie) en energie/milieu is en van hieruit een meer intellectuele onderbouwing van zijn nationalisme geeft.
Baudet kiest tegen de supranationaliteit en van daaruit tegen migratie/buitenlanders en milieu beleid; Wilders daarentegen zit meer op de lijn van eigen volk en xenofobie
Asscher en Klaver zitten duidelijk in het midden en vermijden extreme standpunten en kiezen ook andere issues. Islam/anti islam, of anti EU standpunten zal je bij hen niet tegenkomen.
De tweets van beide populisten worden geretweet. Retweeten is een versterking van de tweet en het her-tweeten vindt plaats in een nieuwe, eigen groep van followers. In die zin werkt de retweeter als versterker.
‘Retweet count’ voor Wilders en Baudet laat het volgde zien.Voor Wilders zijn RTL(23),de Telegraaf(48) en Geen Stijl(19) belangrijke retweeters, op een totaal van 563(Unieke niet-PVV retweeters)
Voor Baudet zijn Syp(40) Wynia(Elsevier), Rutger van de Noort(90) en Joost Niemoller(80) van belang. Op een totaal van 1811(Niet FvD retweteers)
Alt-Right
Twitter maakt de politieke communicatie sneller, eenvoudiger en directer. Democratischer misschien ook, omdat iedereen er aan kan deelnemen. Aan de andere kant blijkt uit deze analyse dat Twitter de deur openzet voor populisme als legitimatiegrond besluitvorming. Door een twitterstorm in grote netwerken als van Baudet en Wilders kan democratische besluitvorming in de Kamer onevenredig onderdruk gezet worden. Retweeters in de tradionele media versterken dit proces. Een alt-right beweging lijkt zo inhoudelijk in Nederland gestalte te krijgen. De direct communicatie met de achterban heeft twee gezichten: een meer volkse en een meer intellectuele variant.
Data en visualisaties zijn online beschikbaar:
Data twitterpopulisme: https://d3-media.blogspot.com/2020/03/data-twitter-populisme.html
Naschrift
Peter Verweij (wijsbegeerte en sociologie) was docent aan de School voor Journalistiek te Utrecht. Werkt nu als consultant and trainer in zijn bedrijf D3-media (http://d3-media.blogspot.com/p/blog-page.html) op het terrein van datajournalistiek met name in Afrika.
Deze analyse van tweets van Wilder en Baudet maakt deel uit van een grotere studie over twitternetwerken tussen Kamer, kabinet en de media. De data zijn verzameld in de periode december(2019) tot maart(2020). Voor analyse is gebruik gemaakt van
R-project for Statistical Computing(https://www.r-project.org/), Workbench(https://workbenchdata.com/ )en Voyant(https://voyant-tools.org/).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opmerking: Alleen leden van deze blog kunnen een reactie posten.