De de-kolonisatie van het internet

Habermas zou misschien glimlachend hebben meegeluisterd.  Vorige maand organiseerde Meetup Arhem in Villa Sonsbeek een discussieavond onder de titel”Het internet is stuk”.   Geert-Jan Bogaerts, hoofd digitaal van de VPRO, presenteerde hier het plan PublicSpaces. PublicSpaces verzet tegen de kolonisering van het internet door de digitale grootmachten: Facebook, Google etc. Een soort “Strukturwandel der Öffentlichkeit”, maar dan digitaal. Immers in het begin was het internet een open en decentrale ruimte die vergezichten opriep van vrijheid en discussie;  een “electronic town hall” vergelijkbaar met de Atheense democratie schreef Al Gore.  Nu is het internet stuk.



Het economisch model van het internet: data in ruil voor ads en gratis content, heeft het oorspronkelijke idee overwoekerd. De kritische digitale openbaarheid is verdwenen. Het manifest van de VPRO beoogt een herstel van die  openbaarheid: de-kolonisatie van het internet.

Het idee van de VPRO is interessant; een tegenbeweging van internet gebruikers die zich verzetten tegen commercialisering, schending van de privacy. Het nieuwe sociale platform moet transparant, en open zijn, en de gebruiker staat centraal, aldus het manifest.
De centrale vraag is toch: “Hoe krijg je Tante Ria zover om over te stappen naar een ander systeem terwijl het Facebook juist zo gezellig is met de familie en vrienden?”, schrijft Frank Meeuwsen in zijn verslag van deze bijeenkomst.

Ik denk dat dit iniatief van de VPRO alleen levensvatbaar is als de macht van de digitale reuzen wordt ingeperkt. De aanzetten daartoe zijn er al:

- op (Europees)  politiek niveau zou de privacy wetgeving (GDPR – General Data Protection Regulation) moeten worden versterkt;

- op (Europees) economisch vlak zou de belastingheffing voor deze ondernemingen aan de orde moeten komen; Frankrijk heeft eenzijdig een initiatief daartoe genomen;
- daarnaast bieden op economisch terein ook de maatregelen tegen monopolie vorming een mogelijkheid om de macht van de the Valley te breken;

- op technisch niveau zou het gebruik van software die de privacy beschermt verder moeten worden ontwikkeld.
De weeffout in het internet, de privacy in een open decentraal netwerk, moet worden ingebouwd, meent Tim Berners Lee, de grondlegger van de GUI (het web) van het internet. Zijn bedrijf Solid is een eerste start.  Of het werkt is een andere vraag.
Naast Berners Lee zijn er ook initiatieven die gebruik maken van Blockchain technology on de privacy te beschermen. Blockstack  is hiervan een voorbeeld en er zijn een flink aantal werkende apps.